میلگرد، به پروفیلی با سطح مقطع دایره‌ای و توپُر گفته می‌شود که اغلب افراد، نوع فلزی آجدار آن را که در ساختمان‌سازی کاربرد دارد، می‌شناسند. به طور معمول، جنس میلگرد از فولاد است؛ اما باید بدانید که تنوع تولید این محصول، بسیار زیاد بوده و در صنعت، انواع میلگرد، تولید و استفاده می‌شود.

چرا در ساختمان سازی از میلگرد استفاده می‌شود؟

مقاومت فشاری بتن فوق‌العاده است و برای خرد کردن بتن، نیروی بسیار زیادی مورد نیاز است. این در حالی است که ساختاری با این حد از مقاومت فشاری، مقاومت کششی و پیچشی نسبتاً ضعیفی دارد. به همین منظور در سازه‌های بتنی برای افزایش استحکام کششی و پیچشی بتن از میلگرد آجدار استفاده می‌شود.

میلگرد ترانس یکی از پُرکاربرد ترین و پر‌مصرف‌ترین مقاطع فولادی است که به علت داشتن تنوع بالایی در سایز، ابعاد و شکل‌های مختلف، در پروژه های صنعتی و ساختمانی کاربرد دارد.

انواع میلگرد از نظر جنس

میلگردها به طور کلی به دو دسته میلگرد ساده و میلگرد آجدار تقسیم بندی می‌شوند. از انواع میلگرد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• میلگرد اروپایی (کربن، منگنز، سیلیکون، آلیاژی و غیره)
• فولاد کربن‌دار (میلگرد پایه «سیاه»)
• گالوانیزه
• اپوکسی پوشش داده‌شده
• فایبرگلاس پلیمر و ضد زنگ

میلگرد اروپایی

ویژگی مهم میلگرد اروپایی، جنس آن است که به‌ طور عمده از منگنز ساخته شده است. میلگرد اروپایی، مقاوم‌ترین نوع میلگرد با توجه به ویژگی خم‌شوندگی است. از دیگر ویژگی این محصول می‌توان به این اشاره کرد که کار با آن راحت است. به‌ طور کلی برای استفاده در مناطق زلزله‌خیز و یا برای پروژه‌هایی که نیاز به ساختاری یکپارچه دارند، این میلگرد توصیه نمی‌شود.

میلگرد با فولاد پُرکربن

رایج‌ترین نوع میلگرد، میلگرد «سیاه» است که در هر نوع و مقیاس پروژه، به‌ جز چند استثناء، استفاده می‌شود. بزرگ‌ترین ضعف میلگرد سیاه این است که زود دچار فرسایش می‌شود. اگر این فرسایش زیاد باشد، باعث شکسته شدن بتن‌های اطراف آن می‌شود.  برای شرایطی که ممکن است میلگرد در معرض رطوبت و اشباع آب قرار بگیرد، گزینه‌های مناسب‌تری نسبت به میلگرد سیاه وجود دارد. با این حال می‌توان نتیجه گرفت که بهترین نوع میلگرد موجود از لحاظ قدرت و استحکام کششی، میلگرد سیاه است.

میلگرد با پوشش اپوکسی

میلگرد با پوشش اپوکسی، در واقع همان میلگرد سیاه با پوشش اپوکسی است. این میلگرد، دارای مقاومت نسبی مشابه است. اما در برابر خوردگی مقاوم‌تر است. با این حال، پوشش اپوکسی، فوق‌العاده ظریف است. هرچه آسیبِ وارده به پوشش بیشتر باشد، مقاومت کمتری به خوردگی از خود نشان می‌دهد.

میلگرد گالوانیزه

اگر بخواهیم میلگرد اپوکسی و گالوانیزه را با یکدیگر مقایسه کنیم، باید بگوییم که میلگرد گالوانیزه نسبت به میلگرد سیاه، چهل برابر مقاومت بیشتری در برابر خوردگی دارد و شاید به همیت دلیل هم از میلگردهای اوپکسی گران‌تر هستند. ازآنجایی که این نوع میلگردها آسیب‌پذیری کمتری دارند، بنا بر این ارزش بیشتری نسبت به میلگرد اپوکسی دارند.

میلگرد از جنس فیبر تقویت شده پلیمری (GFRP)

میلگرد FRP، محصولی کامپوزیتی است که به جای میلگردهای فولادی استفاده می‌شود و به طور قابل توجهی از خسارات ناشی از خوردگی میلگرد در محیط های خورنده و اسیدی جلوگیری می‌کند. استفاده از میلگرد FRP، در اماکنی که مشکل مجاورت با میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی وجود ندارد، بهترین انتخاب برای مسلح کردن بتن می‌باشد. این محصول، به دليل مقاومت عالی و مناسبی كه در برابر سولفات‌ها و كلريدها و همچنین مقاومت در برابر زنگ زدگی و زنگ خوردگی، مورد استفاده وسیع قرار می‌گیرند.

یکی از اصطلاحاتی که در معاملات میلگرد بسیار مورد استفاده قرار می گیرد، میلگرد باندل است. در واقع قبل از دریافت میلگردها در دست مصرف کنندگان و مشتریان، در کارخانه تولید میلگرد بسته بندی می شود و به این بسته بندی ها میلگرد باندل می گویند. یکی از نکاتی که باید به آن توجه کرد این است که نوار میلگرد با توجه به شرکت سازنده میلگرد می تواند متفاوت باشد.

هر بندیل میلگرد چند شاخه دارد؟

شاید از خود بپرسید که دسته ها از نظر وزنی چگونه هستند و هر بسته میلگرد چند شاخه می تواند داشته باشد؟ وزن هر بسته میلگرد می تواند از 2 تا حدود 5 تن متغیر باشد و تعداد شاخه های بسته های میلگرد با توجه به برند سازنده و اندازه میلگرد متفاوت است.

در واقع آنچه ثابت شده این است که باید به وزن میلگرد بیشتر از تعداد توجه شود. به عبارت دیگر باید گفت وزن هر بسته میلگرد چقدر است و بر اساس وزن میلگردهای هر شاخه یا کلاف باید گفت که در هر بسته چند یا چند میلگرد قرار می گیرد.

گاهی لازم است خودتان از ماشین حساب استفاده کنید و تعداد شاخه های هر بسته را محاسبه کنید. با داشتن اطلاعاتی از اندازه و وزن هر شاخه و تناژ میلگرد می توان تعداد شاخه های هر شاخه را محاسبه کرد. برای به دست آوردن تعداد شاخه های هر بسته میلگرد همانطور که در بالا ذکر شد، با توجه به برند سازنده و اندازه میلگرد، با تقسیم وزن بسته میلگرد آن کارخانه بر وزن هر شاخه از میلگرد تولیدی آن کارخانه. تعداد شاخه های هر بسته بدست می آید. آورده شده

به عنوان مثال در مورد میلگردهای تولید شده در کارخانه ذوب آهن اصفهان، وزن هر میلگرد 4 تن و 700 کیلوگرم است. اگر وزن هر شاخه میلگرد 12 را معادل 10.5 کیلوگرم در نظر بگیریم، با تقسیم تناژ محصول بر 10.5 کیلوگرم، تعداد شاخه های آرماتور در هر بسته (447 شاخه) به دست می آید در حالی که این مقدار برای شاخه است. از میلگرد 14 در هر بسته حدود 313 شاخه وجود دارد.

شرایط نگهداری از میلگرد چگونه است؟

 محصولات خریداری شده باید در مکانی تمیز و عاری از هرگونه رطوبت نگهداری شوند. چون در این صورت دیرتر زنگ می زنند. پس از خرید محصول باید مراقب باشید که از آسیب، ضربه و بریدگی میله ها جلوگیری کنید.

روش حمل میلگرد از دیگر مواردی است که باید با دقت فراوان انجام شود. این محصولات را باید به گونه ای حمل کنید که از خم شدن جلوگیری شود و هرگز مستقیماً روی زمین نگهداری نشود. هنگام خم شدن و برش با ابزارهای برش مکانیکی، خمش برقی و دستی، حتما نکات ایمنی را رعایت کنید.

این محصول فولادی در دو نوع میلگرد آجدار و ساده تولید می شود که هر یک از این میلگردها در دو نوع شاخه ای و کلافی به فروش می رسد. در واقع از میلگرد برای جبران مقاومت کششی پایین بتن در برابر نیروهای وارده استفاده می شود. از آنجایی که مقاومت بتن در برابر نیروهای کششی بسیار کم است، برای جلوگیری از شکستن آن از میلگرد استفاده می شود. قیمت میلگرد آجدار نقش بسزایی در کل هزینه های یک پروژه ساختمانی دارد.

چرا میلگرد آجدار می شود؟

 استفاده از میلگرد در بتن به دلیل مقاومت کششی بالایی است که فولاد دارد و می تواند ضعف بتن را جبران کند. به این ترتیب بتن مسلح می تواند نیروهای کششی بالاتری را تحمل کند. اما برای اینکه میلگرد داخل بتن به خوبی به بتن بچسبد و با بتن درگیر شود، سطح آن باید دارای برآمدگی هایی باشد که به آن آج می گویند. آج میلگرد از بیرون کشیدن آن از بتن جلوگیری می کند.

موارد مصرف و کاربرد میلگرد آجدار

بیشترین استفاده از این میلگردها معمولا در صنعت ساختمان است. از جمله کاربردهای میلگرد آجدار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش نیروی برشی
استفاده در بتن ریزی کف سازه ها
کاربرد در بتن ریزی دیوارها
تقویت پی و افزایش مقاومت بتن

چندین نوع محصول میانی از میلگرد آجدار تولید می شود و از این محصولات در مراحل مختلف آرماتوربندی بتن استفاده می شود. از جمله این محصولات می توان به محصولات زیر اشاره کرد:

سکوت
سنجاق
رکابی
عصا
زیگ زاگ