گاردریل (guardrails) یا جان پناه جاده ای به حفاظ های میان جاده و کنار جاده می گویند که از خارج شدن وسایل نقیله، سقوط در پرتگاه ها، بروز حوادث جاده ای جلوگیری می کند. گاردریل ها دارای انواع مختلفی می باشند: از جمله گاردریل های دو موج، سه موج، حفاظ های بتنی یا همان نیوجرسی.

گاردریل در درجه اول بر اساس نوع مصرف به سه دسته کناری، میانی و ضربه گیر تقسیم می شود. گاردریل کناری معمولا در کنار خیابان برای محافظت از تصادف و انحراف از راه های اصلی قرار می گیرد و گارد ریل میانی معمولا در وسط خیابان برای جداسازی خطوط رفت و برگشت استفاده می شود.

جان پناه چیست؟

جان پناه برای اهدافی مثل جلوگیری از سقوط وسیله نقلیه، شتاب گیری آن، جداکردن لاین های بزرگراه و یا خطوط عبور و مرور، ممانعت از انحراف اتومبیل در جاده و ... در خیابان نصب می گردد. گاردریل از سه قسمت سپری، پایه و فاصله انداز تشکیل می شود. این محافظ فلزی معمولا از ورق فولادی گالوانیزه گرم تولید اما در جنس بتنی بیشتر به نیوجرسی معروف است.

انواع جان پناه – انواع گاردریل

جان پناه بر اساس نوع کاربرد به سه گروه میانی، کناری و ضربه گیر تقسیم می شوند. گاردریل میانی معمولا در وسط خیابان برای جداسازی خطوط رفت و برگشت است و جان پناه کناری که در کنار خیابان و برای محافظت از تصادف و انحراف از راه اصلی قرار می گیرد. گاردریل نوع میانی و کناری بر اساس میزان انعطاف پذیری به سه دسته نیمه صلب، انعطاف پذیر و صلب تقسیم می شود.

جنس محافظ فلزی گاردریل کناری، ورق گالوانیزه است که معمولا به آن گالوانیزه گرم گاردریل هم می گویند که برای جلوگیری از برخورد یک طرفه در خیابان نصب می شود، این گاردریل برای جلوگیری از انحراف وسیله نقلیه و با توجه به میزان خلوص مکانیکی مد نظر شامل مقاومت به ضربه و مقاومت فشاری است که به سه گروه زیر تقسیم می گردد.

• گاردریل انعطاف‌پذیر
• گاردریل نیمه صلب
• گاردریل صلب

حفاظ های انعطاف پذیر

جان پناه انعطاف پذیر کناری، گاردریلی است که هنگام برخورد با جسم متحرک خاصیت ارتجاعی از خود نشان می دهد و معمولا دارای سه نوع حفاظ شامل گاردریل سه کابلی، گاردریل دو موج و گارد ریل سه موج می باشد.

• حفاظ سه کابلی

حفاظ سه کابل، از سه کابل فولادی بروی یک پایه ضعیف تشکیل می شود و توانایی پوشش دهی وسایل نقلیه 0.8 الی 2 تن را دارد. هنگامی که از این مدل حفاظ در پیچ ها و قوس ها استفاده می شود، طراحان بایستی قابلیت تغییر شکل بیشتری از حالت عادی را در نظر بگیرند.

خرابی در حفاظ های سه کابلی به ندرت اتفاق می افتد مگر آنکه تصادف بسیار شدید باشد. استفاده از مهار های انتهایی برای این نوع حفاظ بسیار اجباری است چرا که علاوه بر تامین ایمنی کافی به هنگام برخورد وسایل نقلیه با ابتدا و انتهای آنها، مقاومت کافی برای اتصال کابل ها به زمین برای تحمل نیروهای کششی نیز فراهم می شود.

• گاردریل دو موج

گاردریل دوموجی عملکردی مشابه با سیستم کابلی دارد با این تفاوت که شکل جانبی آن متقاوت است و پشت حفاظ به کمترین فضای خالی نیازمند است. محافظ دو موج از ورق 3 میل با پوشش گالوانیزه گرم و یک تیرآهن 14 به طول 1.5متری ساخته می شود. در صورتی که شرایط جاده به گونه ای باشد که در پیچ یا اطراف جاده، پرتگاه یا دره باشد می توان یک پایه به وسط گارد اضافه نمود و یا در صورت نیاز پایه ها را بلند تر نموده و از دو ردیف گاردریل به صورت دوبل(یکی بالا یکی پایین) استفاده کرد. گاردریل دو موج به ارتفاع نصب و نیز پستی و بلندی های زمین حساس می باشد، بنابراین درحین اجرا باید ارتفاع نصب به دقت رعایت شود.

• گاردریل سه موج

گاردریل سه موج مشابه به حفاظ دو موجی، w شکل است و تفاوت آن با نوع دو موجی در سپری آن می باشد که می تواند طیف گسترده ای از وسایل نقیله را با ارتفاع های گوناگون پوشش دهد. علاوه بر آن نسبت به پستی و بلندی ها زمین کمتر حساس می باشد. این حفاظ به دلیل جلوگیری از پیچش سپر، باید به تناوب از بالا و پایین به پایه ها قاب شود.